Wat is formatieve toetsing?
Stel je formatieve toetsing voor als een soort kompas dat je helpt te navigeren in het leerproces. Het is een continu proces waarbij je als docent informatie verzamelt over hoe goed leerlingen de stof begrijpen. Het mooie is dat deze informatie niet gebruikt wordt om cijfers te geven, maar juist om de leerlingen beter te ondersteunen en je lessen effectiever te maken. Zo kun je tijdens een les, op basis van wat je ziet en hoort, je uitleg net even anders insteken of extra aandacht besteden aan bepaalde onderwerpen.
Kenmerken van formatieve toetsing
Wat maakt formatieve toetsing zo bijzonder? Allereerst de regelmatige feedback: niet alleen van jou naar de leerling, maar ook andersom. Leerlingen denken na over hun eigen leerproces, bepalen waar ze naartoe willen en wat ze daarvoor nodig hebben. Jij als docent gebruikt al die signalen om je lesmethoden en de inhoud van de lessen aan te passen aan wat de leerlingen nodig hebben. Zo ontstaat een continue cyclus van plannen, doen, observeren en reflecteren – een krachtige manier om het leren te verdiepen.
Voorbeelden van formatieve toetsing
Formatieve toetsing is ontzettend veelzijdig! Denk aan een snelle quiz aan het begin van de les om te kijken wat leerlingen nog weten van de vorige keer. Of gebruik 'exit tickets' aan het einde: leerlingen schrijven kort op wat ze geleerd hebben of waar ze nog vragen over hebben. Zelfevaluaties, waarin leerlingen zichzelf beoordelen op bepaalde aspecten van de lesstof, zijn ook heel waardevol. En vergeet de kracht van een goed gesprek niet: door met leerlingen te praten over hun aanpak en moeilijkheden, krijg je enorm veel inzicht. Het observeren van leerlingen tijdens het werk, bijvoorbeeld in groepjes, is net zo belangrijk.
Het verschil met summatieve toetsing
Summatieve toetsing is eigenlijk het tegenovergestelde van formatieve toetsing. Waar formatieve toetsing je helpt om het leerproces te verbeteren, is summatieve toetsing bedoeld om aan het eind van een periode vast te stellen wat een leerling geleerd heeft. Het resultaat is vaak een cijfer of een andere vorm van beoordeling, waarmee je kunt zien of de leerling de leerdoelen heeft behaald. Het gaat dus niet zozeer om de weg ernaartoe, maar om het eindresultaat.
Conclusie
Formatieve toetsing is absoluut onmisbaar in goed onderwijs. Door continu na te gaan hoe het leerproces verloopt en je onderwijs daarop af te stemmen, kun je de resultaten van leerlingen aanzienlijk verbeteren. Het is een fantastische manier om leerlingen te helpen groeien en hun potentieel te benutten.