Wat is een cijfer precies?
Een cijfer is eigenlijk een poging om, via een getal, uit te drukken hoe goed een leerling de stof beheerst. Zie het als een momentopname van iemands kennis en vaardigheden op een bepaald gebied. Zo'n cijfer kan gegeven worden voor een toets, een werkstuk, een presentatie, of zelfs voor de participatie in de klas. Het idee? Een concrete manier om leerprestaties te beoordelen en te vergelijken.
Waarom geven we cijfers?
Cijfers hebben verschillende functies. Allereerst geven ze leerlingen een indicatie van waar ze staan: wat gaat goed, en waaraan moeten ze nog werken? Ouders krijgen via cijfers een beeld van de vorderingen van hun kind. Maar ook docenten gebruiken cijfers om te kijken of de lesstof goed overkomt en of de aanpak eventueel aangepast moet worden. Bovendien spelen cijfers vaak een rol bij de overgang naar een volgend leerjaar of een andere school.
Hoe werkt de cijferladder?
In Nederland is de cijferschaal van 1 tot 10 het meest gangbaar. Hierbij staat een 1 voor 'zeer slecht' en een 10 voor een prestatie die eigenlijk perfect is. Wanneer is iets voldoende? Meestal ligt de grens ergens tussen de 5,5 en de 6, maar dit kan verschillen per school en per vak. Soms worden er ook halve of zelfs decimale cijfers gebruikt (zoals een 6,5 of een 7,3) om nuances in de beoordeling aan te brengen.
Meer dan alleen cijfers: alternatieve beoordelingsvormen
Gelukkig zijn er ook andere manieren om de ontwikkeling van leerlingen in kaart te brengen. Denk aan 'formatieve evaluatie', waarbij de nadruk ligt op het leerproces zelf, of aan portfolio's waarin leerlingen hun werk verzamelen en reflecteren op hun groei. Ook beschrijvende feedback, waarin de docent in detail ingaat op de sterke en zwakke punten van een leerling, is een waardevol alternatief.
Conclusie: Cijfers en het grotere plaatje
Het cijfer is een instrument dat we in het onderwijs veel gebruiken. Het geeft houvast bij het beoordelen van prestaties. Toch is het belangrijk om te onthouden dat het slechts één manier is om naar de ontwikkeling van een leerling te kijken. Door ook andere vormen van beoordeling te gebruiken, krijgen we een completer en eerlijker beeld.