Definitie van een leerplan
Stel je een leerplan voor als de routekaart voor een schooljaar of een complete opleiding. Officieel is het een overzicht van alle onderwerpen, hoe we ze aanpakken in de les en hoe we nagaan of leerlingen de stof beheersen. Kortom, het beschrijft wat leerlingen aan het einde van de rit zouden moeten weten en kunnen.
De functies van een leerplan
Een leerplan vervult verschillende belangrijke rollen. Allereerst is het een leidraad voor docenten. Het helpt hen bij het bepalen van de lesinhoud en de keuze van geschikt lesmateriaal. Denk aan een docent geschiedenis die, aan de hand van het leerplan, beslist welke periodes extra aandacht krijgen. Daarnaast zorgt het leerplan voor een logische opbouw en samenhang in het onderwijs. En niet onbelangrijk: het helpt ons de voortgang van leerlingen te volgen. Ten slotte geeft een leerplan leerlingen én hun ouders een helder beeld van wat er van hen verwacht wordt.
Componenten van een leerplan
Wat vind je doorgaans in een goed leerplan? Het begint met een beschrijving van de leerdoelen: wat moeten leerlingen leren? Vervolgens volgt de inhoud: welke stof komt aan bod? Ook de manier waarop de lessen gegeven worden (de didactiek), de manieren om te toetsen of leerlingen de stof begrijpen, en de benodigde materialen (resources) worden beschreven. Essentieel is ook de aandacht voor differentiatie: hoe kunnen we het onderwijs aanpassen aan de behoeften van individuele leerlingen? Immers, niet iedereen leert op dezelfde manier of in hetzelfde tempo.
Verschil tussen leerplan en lesplan
De termen 'leerplan' en 'lesplan' worden soms verward, maar er is een belangrijk verschil. Zie het zo: het leerplan is het grote plaatje, de complete route. Het beschrijft de algemene doelen en de vakinhoud voor een heel schooljaar bijvoorbeeld. Een lesplan daarentegen is veel specifieker. Het is de gedetailleerde voorbereiding van één enkele les. Het beschrijft welke activiteiten er plaatsvinden, hoeveel tijd elke activiteit in beslag neemt en welke materialen er nodig zijn. Het lesplan is dus een concrete invulling van het leerplan.
Conclusie
Kortom, het leerplan is een onmisbaar instrument in het onderwijs. Het stuurt het onderwijsproces, bepaalt de leerdoelen en zorgt voor samenhang en inzicht, zowel voor docenten als voor leerlingen. Een doordacht leerplan bevordert dus de kwaliteit van het onderwijs en het leerplezier van de leerlingen.