Wat is Vrijeschoolonderwijs?
De pedagogiek binnen de vrijeschool stoelt op de antroposofische visie van Rudolph Steiner (1861-1925) over de mensheid en de rol van het individu hierbinnen: er wordt van uitgegaan dat een persoon niet op zichzelf staat, maar lid is van een groter geheel (de ‘mensheid’) dat zich blijft ontwikkelen. Elk persoon heeft zijn eigen verantwoordelijkheden en taken om de mensheid verder te brengen in die ontwikkeling.
Het ‘vrije’ in de benaming vrijeschool roept bij veel ouders een onjuiste associatie op van een school waar de leerlingen absolute vrijheid hebben en weinig tot geen sturing in hun leerproces krijgen. Het woord ‘vrije’ heeft in werkelijkheid echter betrekking op de wens van deze scholen om ‘vrij’ te zijn van overheidsbemoeienis als het gaat om het inrichten van hun eigen onderwijssysteem.
Belangrijkste concepten binnen dit type onderwijs
Leren op het juiste moment en op de juiste wijze
Binnen het vrijeschoolonderwijs wordt gewerkt met een jaarklassysteem die de ontwikkeling van het kind volgt zoals beschreven door Steiner. In tegenstelling tot wat veel mensen denken wordt het onderwijs binnen de vrijeschool heel gestructureerd vormgegeven, volgens een voorgeschreven Leerplan dat inspeelt op de eerste 3 ontwikkelingsfasen (van elk 7 jaar) die een kind doormaakt. Om de paar weken wordt er een nieuw thema geïntroduceerd dat direct in de praktijk wordt toegepast, en fysiek en emotioneel eigen gemaakt wordt (het zogenaamde periode-onderwijs). Binnen de vrijeschool leert het kind dus niet alleen met zijn hoofd, maar ook met zijn lichaam en met zijn hart. Naast het periode-onderwijs worden er op de meeste vrijescholen ook vaklessen gegeven, waarbij kinderen vaardigheden als lezen, rekenen en taal leren met behulp van reguliere methodes.
In de onderbouw is er veel ruimte voor spel: kinderen gebruiken in die leeftijdsfase volgens de antroposofie voornamelijk nog hun fantasie, die ze binnen het spel kunnen inzetten om op een natuurlijke wijze te leren. Er worden bewust nog geen cognitieve vaardigheden aangeleerd aan kinderen uit deze leeftijdsgroep, omdat hiermee hun krachtige fantasie buitenspel zou worden gezet.
De waarde van de groep
Binnen de vrijeschool wordt er veel waarde gehecht aan de groep en de manier waarop kinderen zich hierbinnen bewegen. Er wordt in vergelijking met de andere vernieuwingsscholen daarom ook veel klassikaal lesgegeven. De leerlingen blijven gedurende de kleuterjaren, en in de daaropvolgende 6 leerjaren met dezelfde kinderen in een groep zitten. Ze krijgen tijdens de kleuterjaren les van dezelfde leerkracht, daarna wisselen ze in de regel pas op de helft van de 6 volgende leerjaren van leerkracht (bijvoorbeeld in groep 5). Het idee hierachter is dat leerkrachten op deze manier hun leerlingen gedurende een langere tijd in hun ontwikkeling kunnen volgen.
Vertelstof
Binnen de vrijeschool wordt een groot deel van de leerstof in de vorm van een verhaal aangeboden. Vrijwel dagelijks wordt er door de leerkracht een verhaal verteld, dat qua beelden en boodschap aansluit op de ontwikkelingsfase waar het kind op dat moment in zit. Ook worden sommige instructies op het gebied van rekenen, schrijven en taal ingekleed of geïllustreerd met verhalen.
Wat heeft dit type onderwijs uw kind te bieden?
Aanleren van artistieke vaardigheden
Binnen de vrijeschool heeft de creatieve vorming een grote rol toebedeeld gekregen. Zingen, toneelspelen, tekenen, handwerken en handenarbeid vormen een aanzienlijk deel van het curriculum. De kinderen leren deze en andere vaardigheden stapje voor stapje aan, en vooral door veel te doen en te ervaren, in plaats van veel gerichte instructies van de leerkracht te ontvangen.
Oprechte aandacht voor het kind
Vrijescholen streven ernaar leerlingen op te leiden tot zelfbewuste mensen met een kritische houding, die zich bewust zijn van wat ze doen en hoe zij dit doen. De leerkracht zal het kind zoveel mogelijk proberen op een vriendelijke en oprechte manier tegemoet te treden, en leerlingen worden zoveel mogelijk gestimuleerd elkaar op dezelfde wijze te benaderen.