Speciaal Onderwijs in Nederland
Speciaal onderwijs is een onderwijsvorm die speciaal ontwikkeld is voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben vanwege een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperking, of vanwege gedragsproblemen of psychiatrische stoornissen.
Deze vorm van onderwijs biedt intensieve en specialistische begeleiding in een aangepaste leeromgeving, met kleinere klassen en specifieke expertise. Het doel is om iedere leerling, ongeacht zijn of haar beperking of stoornis, optimale ontwikkelingskansen te bieden.
De vier clusters binnen het Speciaal Onderwijs
Het speciaal onderwijs in Nederland is onderverdeeld in vier clusters, elk gericht op een specifieke doelgroep:
- Cluster 1 - Onderwijs voor leerlingen met een visuele beperking (slechtziend of blind).
- Cluster 2 - Onderwijs voor leerlingen met een auditieve beperking (slechthorend of doof) of een taalstoornis.
- Cluster 3 - Onderwijs voor leerlingen met een verstandelijke of lichamelijke beperking, of een chronische ziekte.
- Cluster 4 - Onderwijs voor leerlingen met gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen of ernstige leerproblemen.
Passend Onderwijs en Speciaal Onderwijs
Sinds de invoering van Passend Onderwijs in 2014 proberen reguliere scholen zoveel mogelijk leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften binnen het reguliere onderwijs te houden. Toch blijft speciaal onderwijs essentieel voor leerlingen die intensievere begeleiding nodig hebben dan het reguliere onderwijs kan bieden.
Samenwerkingsverbanden van scholen bepalen samen welke leerlingen toelaatbaar zijn tot het speciaal onderwijs en verstrekken daarvoor een toelaatbaarheidsverklaring (TLV).
Speciaal Onderwijs vs. Speciaal Basisonderwijs
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen speciaal onderwijs (SO) en speciaal basisonderwijs (SBO). SBO is bedoeld voor leerlingen die moeilijk leren, problemen hebben met werkhouding of sociaal-emotionele problemen hebben, maar zonder dat er sprake is van een specifieke beperking of stoornis die intensievere begeleiding vereist.