Wat verstaan we onder eenzaamheid in het onderwijs?
Eenzaamheid in het onderwijs gaat over dat knagende gevoel van leerlingen of studenten dat hun contacten met anderen niet helemaal zijn wat ze zouden moeten zijn. Het is niet hetzelfde als alleen zijn. Het gaat erom dat het aantal, en vooral de kwaliteit, van de sociale contacten niet overeenkomt met wat iemand nodig heeft. Denk bijvoorbeeld aan een student die zich op een grote universiteit toch onzichtbaar voelt, of een leerling die tijdens de pauze niemand heeft om mee te praten.
Waarom voelen leerlingen en studenten zich eenzaam?
De oorzaken van eenzaamheid zijn heel divers. Sommige leerlingen zijn van nature wat stiller of onzekerder, wat het leggen van contacten kan bemoeilijken. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals een verhuizing of de overstap naar een nieuwe school, kunnen ook een rol spelen. En laten we eerlijk zijn: situaties als pesten en buitensluiting hakken er enorm in. Ook de hoge verwachtingen en de constante competitie die in het onderwijs heersen, kunnen een gevoel van isolatie versterken. Je kunt je ineens heel alleen voelen in de strijd om goede cijfers.
Welke gevolgen heeft eenzaamheid in het onderwijs?
Eenzaamheid is geen pretje, en dat zie je terug in de schoolprestaties en de algemene gesteldheid van leerlingen en studenten. Concentratieproblemen liggen op de loer, en de motivatie kan flink dalen. Angst en depressieve gevoelens komen vaker voor, en in ernstige gevallen kan het zelfs leiden tot schooluitval. Het is belangrijk te beseffen dat eenzaamheid ook de persoonlijke ontwikkeling belemmert en het zelfvertrouwen aantast.
Wat kunnen we doen tegen eenzaamheid in het onderwijs?
Gelukkig kunnen we er wel degelijk iets aan doen! Het begint allemaal met alert zijn op signalen en proberen eenzaamheid te voorkomen. Belangrijk is een prettige en inclusieve sfeer in de klas en op school. Ook kunnen we leerlingen en studenten helpen hun sociale vaardigheden te verbeteren. Denk aan het opzetten van steungroepen of het organiseren van activiteiten die ontmoetingen stimuleren. Docenten, mentoren en schoolpsychologen zijn hierbij onmisbaar: zij kunnen eenzaamheid signaleren en leerlingen of studenten de juiste begeleiding bieden.
Tot slot
Eenzaamheid is een serieus probleem binnen het onderwijs, dat de ontwikkeling van leerlingen en studenten in de weg kan staan. Maar door er aandacht aan te besteden, te proberen het vroegtijdig te herkennen en een omgeving te creëren waar iedereen zich thuis voelt, kunnen we eenzaamheid verminderen en bijdragen aan het welzijn van alle leerlingen en studenten.